Projekt „ Z Orawy w świat…”

Przedstawiamy projekt „Z Orawy w świat…” krakowskiego Stowarzyszenia STOG.

„Z Orawy w świat…” to kontynuacja zeszłorocznego projektu HERODEK.PL

Stowarzyszenie od roku prowadzi regionalną akcję poszukiwania i liczenia rzeźb tego artysty, muzykanta i społecznika zwanego „orawskim Nikiforem”. W wyniku starań STOG-u ze środków powstała też strona internetowa dedykowana twórcy z Orawy. To pierwsza w Polsce baza informacyjna dotycząca Heródka, a także internetowa galeria jego dzieł. W wyniku dotychczasowych prac stowarzyszenia udało się m.in. zgromadzić i udostępnić archiwalia takie jak fotografie, niemy film autorstwa prof. Romana Reinfussa. W internetowej przeglądarce strony herodek.pl zwaną Licznikiem Gnotków już ponad sto rzeźb twórcy. Ma być ich jeszcze więcej.

Przypomnijmy:Karol Wójciak „Heródek” (1892–1969) ur. w Lipnicy Wielkiej na Orawie. Pastuch, rzeźbiarz i muzykant. Zwany „orawskim Nikiforem”, nigdy nie doczekał takiej sławy jak jego artystyczny pobratymiec z Krynicy. Przez rodzinę zwany „nieudanym krewniakiem”, a przez społeczność wsi – głupkiem i „bajdokiem”. Żył w skrajnej biedzie. Odrzucany i tak garnął się do ludzi. Mieszkał w szopie razem ze zwierzętami, a w sianie skrywał rzeźby, którym tak jak i jemu trudno było się odnaleźć w otaczającej społeczności. Artystę i rzeźby łączyła szczególna relacja: traktował je jak „osoby”, „pany”. Po śmierci artysty w 1969 roku, pamięć o nim praktycznie zanikła.

Choć żadna wystawa w Polsce dotycząca sztuki ludowej i art brut nie może się obejść bez rzeźb Heródka, znany jest przeważnie wąskiemu gronu miłośników sztuki samorodnej. Heródek, ze swoimi rzeźbami zwanymi heródkami lub gnotkami, nie zaistniał szerzej na tyle mocno, na ile domaga się tego jego twórczość. Wśród miejscowych także. Mit o Heródku zachował się najczęściej w kształcie opowiastki o niegroźnym dziwaku ubranym w kilka krawatów.

„Będziemy nadal prowadzić poszukiwania rozproszonych rzeźb w regionie Małopolski, ale chcemy poszukać ich też w Polsce. Może uda się zobaczyć, jak wyglądała migracja tych jedynych w swoim rodzaju rzeźb.” – mówi Maja Kubacka. W ramach projektu stowarzyszenie planuje też zmodernizować stronę herodek.pl „Zaskoczyła nas ilość wejść na stronę. Odwiedzający pochodzili aż z 11 krajów, w tym z 61 miejscowości, stąd pomysł przetłumaczenia kluczowych tekstów na język angielski, wyjścia z orawskim Heródkiem w świat.”- mówi Grzegorz Graff. Twórcy projektu wybierają się również do Lipnicy Wielkiej i Jabłonki z przygotowanym programem edukacyjnym dla dzieci i młodzieży. W spotkaniach mają wziąć udział najstarsi mieszkańcy Lipnicy pamiętający Heródka. Te działania STOG przeprowadzi przy wsparciu partnerów projektu:Stowarzyszeniu Rozwoju Orawy z Jabłonki, Gminy Lipnica Wielka na Orawie i Gminnego Centrum Kultury w Lipnicy Wielkiej na Orawie, Zespołowi Szkół Ogólnokształcących w Lipnicy Wielkiej.

W Krakowie w ramach projektu odbędą się dwa spotkania dla milusińskich i studentów.

W przypadku studentów będzie to spotkanie-spacer. Przygotowują go Paulina Żądło, Grzegorz Graff i Żaneta Groborz-Mazanek. „Najpierw wyruszymy po Nieobjętej Ziemi. To ekspozycja, która od 2015 roku jest częścią stałej ekspozycji Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Nie mogło w Nieobjętej Ziemi zabraknąć Heródka. Jest jej mieszkańcem, pełnoprawnym obywatelem. Potem wyruszymy do Galerii d’Art Naif Leszka Macaka na Kazimierzu. To punkt obowiązkowy na art brutowej mapie Polski. Przygotowujemy też pewną niespodziankę.” – mówi Grzegorz Graff.

W przypadku dzieci będą to warsztaty, które poprowadzi Katarzyna Szczęśniak. Zawita ze swoim pomysłem w Muzeum Etnograficznym przy Placu Wolnica. Warsztaty potoczą się jako zabawa inspirowana formą i kolorystką rzeźb Heródka. W przypadku spotkania ze studentami strona herodek.pl zostanie wykorzystana jako narzędzie edukacji. W przypadku dzieci, zajęcia będą nastawione przede wszystkim na interaktywność, pobudzenie ich wyobraźni i odwagi twórczej. Te dwa spotkania zostaną przeprowadzone w oparciu o współprace z partnerami projektu – Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie i Galerią d’Art Naif w Krakowie i Stowarzyszeniem Psychiatria i Sztuka przy udziale Koła Artystyczno-Naukowego Instytutu Malarstwa i Edukacji Artystycznej Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Dotychczasowe działania Stowarzyszenia STOG to przygotowania do planowanej w 2019 roku wystawy w 50-lecie śmierci Artysty pn. NOVY MIT/ TROPY HERODKA 2019. STOG i Muzeum Etnograficzne w Krakowie mają być jej głównymi współorganizatorami.

!!!! ZAPRASZAMY NA www.herodek.pl

Informacja o partnerach projektu:

Stowarzyszenie STOG jest wspierane przez wielu partnerów, tj. najważniejsze muzea etnograficzne w Małopolsce: wiodący partner Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie oraz Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdrój, Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, a także Stowarzyszenie Rozwoju Orawy, Urząd Gminy Lipnica Wielka, Gminne Centrum Kultury w Lipnicy Wielkiej, Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Emila Kowalczyka w Lipnicy – Przywarówce, Zespół Szkół Ogólnokształcących w Lipnicy Wielkiej, Zespół „Orawianie” im. Heródka, Stowarzyszenie Psychiatria i Sztuka, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Krakowie, Galerie d’Art Naif Leszka Macaka, Miesięcznik Kulturowy FUSS, Dom Wczasowy „Orawa”.

KOMUNIKAT: Stowarzyszenie STOG i Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie poszukują kontaktu z osobami z Krakowa, Małopolski i Polski posiadającymi rzeźby Karola Wójciaka Heródka oraz informacje, czy inne materiały związane z artystą.

Kontakt: Muzeum Etnograficzne Grzegorz Graff 12 430 55 75 lub grzegorz.graff@stowarzyszeniestog.pl

Stowarzyszenie STOG Maja Kubacka maja.kubacka@stowarzyszeniestog.pl

lub poprzez stronę www.herodek.pl

profile społecznościowe: Nieudany krewniak https://www.facebook.com/NieudanyKrewniak/?fref=ts

Licznik Gnotków https://www.facebook.com/herodekpl/?fref=ts

Stowarzyszenie STOG https://www.facebook.com/stowarzyszenieSTOG/?fref=ts

Opis zdjęć:

Zdj.8160 Maja Kubacka i Grzegorz Graff – członkowie Stowarzyszenie STOG, prezentują rzeźby Heródka z kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie, fot. Klaudyna Schubert

Zdjęcie nr e932 fot. Sonia Ponicka

inne opisy zawarte jako opis zdjęcia

informacje z materiałów Stowarzyszenia STOG, oprac. Maja Kubacka, Grzegorz Graff